کد مطلب:30802 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيه 26 سوره آل عمرانقل اللهم مالك الملك توتي الملك من تشاء... آيا دلالت بر جبر ندارد؟ آيا كوشش ما در تعيين سرنوشت نقشي ندارد؟

ترجمه آيه ايناست: اي پيامبر! بگو: اي خدا! مالك پادشاهي و حكومت تويي.آن را به هر كس كه بخواهي ميدهي و از هر كس كه بخواهي، ميستاني و هر كس را بخواهي، عزيز و يا ذليل ميكني. تمام خيرات به دست قدرت تو است و بر هر چيزي توانايي.

در شأن نزول آيه آمده است: درجنگ خندق، مسلمانان از ترس مشركان و يهوديان و ديگر گروههاي مخالف كه هم پيمان شده بودند تا با پيامبر و مسلمانان بجنگند، به دور مدينه خندق ميكندند. به ناحيهاي برخورد كردند كه سنگ سختي بود و هر چه كردند نميتوانستند آن را بشكنند. پيامبر(ص) سه ضربه بر آن سنگ زد. در هر ضربهاي برقي جهيد و پيامبر فرمود: به زودي مداين و يمن و روح را فتح خواهيد كرد. منافقان مسخرهآميز گفتند: شما از ترس خود داريد خندق ميكنيد و از طرفي پيش بينيهاي عجيب و غريب ميكنيد؟! كه اين آيه نازل شد.(1)

با توجه به شأن نزول آيه ميفهميم آيه در جهت مقابله با منافقان و كج انديشان است كه همه چيز را با عينك مادي گرايي ميبينند و قدرت خداوند متعال را ناديده ميگيرند.

مفهوم آيه اين است كه خداوند زمينه حكومت و عزّت و يا ذلّت كسي را فراهم ميكند، كه منافاتي با تصميم و همت و تلاش و كوشش افراد جامعه ندارد. همه بايد تلاش كنند تا به عزت دست يابند. وقتي كه به عزت دست يافتند، مورد امتحان الهي قرار ميگيرند و بايد جوابگوي كردار خويش باشند. و لا يحسبن الذين كفروا انما نملي لهم خير لأنفسهم انما نملي لهم ليزداد و اثماً و لهم عذاب مهين؛(2) كافران كه به آنان مهلت ميدهيم، گمان نكنند كه به نفع آنان است، بلكه به آنان مهلت ميدهيم تا گناهانشان بيشتر شود و عقوبتشان سختتر و خوار كنندهتر شود.

بنابراين اگر كسي به قدرت و مقام دست يافت، كمك الهي همراه او بوده است و اگر به وظائفش عمل نكرد، او را دچار ذلت ميكند. پس عزت و ذلت دست خدا است. اما تلاش و كوشش براي رسيدن به عزت و قدرت از انسان است.

پينوشت:

1 - تفسير نمونه، ج2، ص 362.

2 - آل عمران(3) آيه 183.